تست های تشخیصی سندروم شدید تنفسی حاد کرونا ویروس

آگاهی از تست های تشخیصی سندروم شدید تنفسی حاد کروناویروس 2 (SARS-CoV-2) همچنان در حال تحول است و درک روشنی از ماهیت آزمایش ها و تفسیر یافته های آنها مهم است.

در این مقاله چگونگی تفسیر 3 نوع آزمایش تشخیصی که معمولاً برای عفونت های SARS-CoV-2 استفاده می شوند(واکنش زنجیره ای پلیمراز رونوشت بردار معکوس (RT-PCR) و سنجش جذب ایمنی IgM و IgG متصل به آنزیم (الایزا) که به عنوان تست آنتی بادی کرونا نیز شناخته می شود و آزمایش های غربالگری اولیه بیماری کرونا ویروس جدید )، بررسی می گردد.

روش های تشخیص کرونا ویروس (کووید-۱۹)

بر اساس یافته هایی که محققین در چند ماه اخیر و پس از انتشار ویروس کرونای جدید به دست آورده اند برخی آنالیت ها، پروتئین ها و سلولهای خونی تغییراتی را نشان می دهند که بر اساس آنها می توان به وجود عفونت در بدن برخی افراد شک کرد. البته این آزمایش ها جنبه غربالگری داشته و به هیچ عنوان ملاکی برای تشخیص قطعی بیماری نیستند. این آزمایشها شامل شمارش سلولهای خونی (CBC)، سرعت رسوب گذاری اریتروسیت (ESR)، پروتئین واکنش دهنده (CRP) C،کراتین فسفو کیناز (CPK) و لاکتات دهیدروژناز (LDH) می باشد.

شایع‌ترین نتایج غیرطبیعی در آزمایشات مبتلايان به كرونا عبارتند از:

🔹لنفوپنی(75%-35 موارد)
🔹افزایش CRP 75-93%) موارد)
🔹 افزایش LDH 27-92%) موارد)
🔹افزایش  ESR(تا 85% موارد)
🔹افزایش D-dimer 36-43%) موارد)
🔹کاهش آلبومین سرم(98%-50 موارد)
🔹کاهش هموگلوبین(50%-41 موارد)

💠 لازم به ذکر است که یک یافته ارزشمند در ابتلا به این ویروس، CRP مثبت همراه با لنفوپنی (کاهش لنفوسیت های خون) می باشد. بنابراین در بیمارانی که تب نداشته و فقط با علائم تنفسی مراجعه کرده و تنگی نفس هم نداشته باشد، می تواند توصیه شود در صورت امکان CBC و CRP انجام شود. در صورتی که لنفوپنی کمتر/مساوی 1100/ml وجود داشته باشد، ضمن مشاوره تخصصی نیاز به مراقبت فعال و انجام تست PCR کرونا ویروس می باشد.

واکنش زنجیره ای پلیمراز رونوشت بردار معکوس (RT-PCR)
بهترین روش آزمایشگاهی موجود برای تشخیص کرونا ویروس، ردیابی ژنوم RNA ویروس در مجاری تنفسی می باشد، که بعد از نمونه برداری به وسیله سواپ از نازوفارنژیال (سواپ بینی حلقی) و اوروفارنژیال (سواپ دهانی حلقی) با روش RT-PCR انجام می شود. این آزمایش در دو مرحله اصلی انجام می شود، تشخیص اولیه و تایید تشخیص؛ در مجموع سه آزمایش انجام می شود که هر آزمایش در واقع بررسی و اندازه گیری یک توالی ژنتیکی ویروس است. 
نتیجه قطعی آزمایش مولکولی تشخیصی کووید-۱۹ از زمان ارسال نمونه ۴۸ ساعت زمان میبرد.

توجه نمایید که آزمایش PCR می تواند منجر به ایجاد جواب های منفی و مثبت کاذب شود. به عبارت دیگر منفی کاذب زمانی است که فرد به ویروس آلوده شده ولی به دلیل اینکه نمونه برداری مناسبی انجام نشده و یا مقدار ویروس در بدن وی هنوز به حد زیادی نرسیده است نتیجه آزمایش منفی دریافت می کند. همچنین مثبت کاذب زمانی است که به دلیل آلوده شدن نمونه فرد با اشخاص دیگر در حین حمل و نقل نمونه ها سبب می شود تا فردی که بدن وی به ویروس آلوده نیست جواب مثبت بگیرد.
در مجموع لازم است تا کلیه جواب های مثبت در PCR جدی گرفته شود (حتی مثبت کاذب) و اقدامات درمانی و مراقبت های لازم برای فرد شروع شود. در مورد نتایج منفی باید توجه کنید که نتیجه منفی (اگر منفی کاذب نباشد) تا همان لحظه گرفتن جواب ارزش دارد و پس از آن اگر افراد فاصله گذاری اجتماعی را رعایت نکنند هر لحظه ممکن است که در معرض عفونت قرار بگیرند و به بیماری مبتلا شوند.
اگر جواب تست PCR منفی است ولی فرد دارای علائمی همانند تنگی نفس، تب و سرفه است ، پزشک باید با انجام CT-SCAN وضعیت را مشخص نماید. توجه کنید که حساسیت و دقت CT-Scan در تشخیص درگیری ریه افراد در بیماری کووید-19 بسیار بیشتر از PCR می باشد.
 

تست های تشخیصی ایمونولوژیک سریع برای کووید-۱۹ بر مبنای توصیه های سازمان بهداشت جهانی 

این تست های تشخیصی سریع عموما شامل دو گروه هستند: 
1.    تشخیص آنتی ژن های ویروس در نمونه های بدن
2.    تشخیص آنتی بادی های انسانی تولید شده در پاسخ به عفونت در خون یا سرم

تست های تشخیص سریع کووید-۱۹ بر اساس تشخیص آنتی ژن:

اگر آنتی ژن هدف در غلظت های کافی در نمونه موجود باشد، به آنتی بادی های اختصاصی متصل به نوار کاغذ کیت آزمایش متصل شده و به طور معمول در مدت ۳۰ دقیقه سیگنال قابل رویت ایجاد می کند. از آنجایی که آنتی ژن ها تنها هنگامی بیان می شوند که ویروس به طور فعال در حال تکثیر باشد، بنابراین از این تست ها برای شناسایی عفونت حاد یا مراحل اولیه بیماری استفاده میشود. اعتبار این تست را به چندین عامل از جمله زمان شروع بیماری، غلظت ویروس در نمونه، کیفیت نمونه جمع آوری شده و همچنین کیفیت کیت های تست بستگی دارد.

 تست های تشخیص سریع براساس تشخیص آنتی بادی :

نوع دیگر تست های تشخیص سریع، براساس وجود آنتی بادی در خون افرادی که به کووید-۱۹ مبتلا شده اند می باشد. آنتی بادی ها طی روزها تا هفته ها بعد از عفونت با ویروس تولید می‌شوند و پاسخ آنتی بادی به عوامل مختلفی از جمله سن، وضعیت تغذیه ای، شدت بیماری و همچنین مصرف برخی از داروها یا عفونت هایی مانند HIV که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کنند بستگی دارد.

آزمایش IgM  COVID – 19:

وجود آنتی بادی از کلاس IgM  در خون به این معنی است که فرد اخیرا با ویروس در تماس بوده و احتمالا کماکان ناقل ویروس می باشد و شاید علائم بیماری در او آشکار شود برای این فرد آزمایش PCR توصیه می شود.

آزمایش IgG  COVID – 19:

وجود آنتی بادی از کلاس IgG  در خون به این معنی است که فرد در گذشته با ویروس در تماس بوده و اگرIgM  خون او منفی باشد احتمالا ناقل ویروس نمی باشد و بیمار نیز نیست و شاید تا حدودی نسبت به ویروسی که IgG  خون را بالا برده است ایمن باشد.
مثبت بودن همزمان IgM و IgG خون به این معنی است که فرد با ویروس در زمان نه چندان دور در تماس بوده و احتمالا ناقل بیماری می باشد برای این فرد آزمایش PCR  توصیه می شود.
از آنجا که بررسی واکنش سیستم های ایمنی انسان به ویروس نیاز به مطالعات جامع تر و زمان بر می باشد بنابراین فعلا نمی توان بطور دقیق زمان بالا رفتن هر یک از آنتی بادی ها از شروع آلودگی در انسان را مشخص کرد.

به اطلاع پزشکان محترم می رسانیم که آزمایش آنتی بادی IgM و IgG کرونا ویروس در آزمایشگاه های دانش و نوین، با رعایت کلیه اصول تضمین کیفیت و کنترل کیفی به صورت روزانه انجام می شود.